حتما لازم نیست به اورست صعود کنید تا دچار بیماری ارتفاع شوید، پیاده روی، کوهنوردی یا کمی ارتفاع گرفتن از سطح دریا می‌تواند باعث کم شدن میزان اکسیژن تنفسی شما و در نتیجه آشکار شدن علائم بیماری ارتفاع در شما باشد. در این مقاله میهمان شو قصد دارد راه‌های شناسایی و درمان بیماری ارتفاع را برای طبیعت گردان ارائه کند.

بیماری ارتفاع زدگی به سه شکل اتفاق می‌افتد که دو نوع آخر آن می‌تواند مرگ بار باشد.

• بیماری بحرانی کوه ( Acute Mountain Sickness) : این نوع بیماری ارتفاع خفیف ترین حالت و البته متداول ترین حالت است.
• بیماری ورم مغزی در ارتفاع بالا (High-Altitude Cerebral Edema ) : زمانی اتفاق می‌افتد که بر اثر کمبود اکسیژن مغز شروع به ورم کردن می‌کند.
• بیماری ورم ریوی در ارتفاع بالا (High-Altitude Pulmonary Edema) : زمانی اتفاق می‌افتد که ریه‌ها شروع به آب آوردن می‌کنند.

در ادامه به صورت کاملا علمی به بررسی علت‌ها، نحوه‌ی درمان و جلوگیری از ابتلا به بیماری ارتفاع می‌پرداریم:

علت وقوع بیماری ارتفاع

زمانی شما دچار علائم مربوط به بیماری ارتفاع می‌شوید که بدن شما در حال واکنش نشان دادن به کمبود جذب اکسیژن به علت کم شدن اکسیژن در ارتفاعات است. اما چرا در ارتفاعات میزان اکسیژن آزاد تغییر می‌کند؟

فشار هوا و سطح اکسیژن: فشار هوا به وزن هوایی که بالای سر شما قرار دارد بستگی دارد، به همین خاطر است که در ارتفاعات فشار هوا کم‌تر می‌شود. فشار کم هوا به این معنی است که تعداد مولکول‌هایی که ریه‌های شما را از اکسیژن پر می‌کند کاهش پیدا می‌کند.

وفق پذیری بدن شما با آب و هوای محل سکونت شما: معمولا در ارتفاع 2 کیلومتری از سطح دریا که سطح اکسیژن کاهش پیدا می‌کند علایم بیماری ارتفاع خودشان را نشان می‌دهند. بسیار مهم است که محل زندگی شما در چه ارتفاعی از سطح دریا قرار دارد و بدن شما به صورت عادی با چه میزان اکسیژن تنفس می‌کند، چرا که بدن شما خود را با میزان اکسیژن محل سکونت تان تطبیق می‌دهد.

نشانه‌ها و درمان بیماری ارتفاع

حتی اگر علائم مربوط به بیماری ارتفاع را ندانید این نکته را همیشه در کوهنوردی به خاطر داشته باشید که هرچه‌قدر ارتفاع خود را در افزایش می‌دهید احتمال وقوع بیماری ارتفاع هم در شما افزایش پیدا می‌کند.

علائم وقوع بیماری بحرانی کوه

سردرد مهم‌ترین نشانه ای است که هشدار بیماری ارتفاع را به شما می‌دهد. علاوه بر سردرد علائم زیر هم ممکن است نشان از بیماری ارتفاع باشد:

• تهوع و استفراغ
• خستگی
• بیحالی
• کاهش رغبت برای ادامه دادن مسیر
• سخت شدن خوابیدن

درمان: خبر خوب این است که در این حالت بدن می‌تواند خودش را به سادگی درمان کند. فقط کافی است مدت زمان مناسبی را برای ریکاوری( Recovery) به بدن خودتان بدهید. به بیش‌ترین ارتفاعی که در آن توانسته اید به خوبی بخوابید برگردید و تا زمانی که حالتان بهتر شود در آنجا استراحت کنید.

بیشتر بخوانید:

6 گره کوه نوردی که هر گردشگری باید بداند

 

علائم بیماری ورم مغزی در ارتفاع بالا

ممکن است علائم این حالت با حالت قبلی کاملا شبیه هم باشد و تشخیص آن برایتان سخت باشد. فقط به دو نکته‌ی زیر دقت کنید :

• قادر به راه رفتن در مسیر مستقیم نیستید.
• بر روی پاهای خود احساس تعادل ندارید.

در صورت داشتن این دو علامت شما به بیماری ورم مغزی در ارتفاع بالا دچار شده اید.

درمان: فردی که این علائم در او تشخیص داده شده است باید خیلی سریع به کمک یکی از هم‌سفرهایش به ارتفاعی پایین‌تر منتقل شود. نباید صرفا با کم کردن ارتفاع انتظار بهبود کامل فرد را داشته باشید. به نقطه‌ای که آنتن موبایلتان کار کند برسید و با مرکز اورژانس تماس بگیرید.

علائم بیماری ورم ریوی در ارتفاع بالا

لزوما علائم این بیماری با علائم حالت‌های قبلی همراه نیست، مهم‌ترین علامت بیماری ریوی در ارتفاع بالا کوتاه شدن نفس‌ها و سرفه‌های خشک است. نشانه‌هایی که به شما هشدار می‌دهند که ریه‌ها در حال پر شدن از مایعات هستند:

• نفس‌ها بسیار کوتاه می‌شوند.
• بدون اینکه انتظارش را داشته باشید خسته می‌شوید و حتی نمی‎‌توانید این حالت را به فرد دیگری نشان بدهید.
• تعداد دفعاتی که سرفه می‌کنید افزایش پیدا می‌کند.

درمان: برای اینکه آسیب بیش‌تری به ریه‌ها وارد نشود، فرد مصدوم باید سریعا به ارتفاع پایین‌تر انتقال داده بشود. این حالت به اندازه‌ای خطرناک است که می‌تواند باعث غش کردن یا مرگ فرد آسیب دیده بشود.

درمان‌های عمومی برای بیماری ارتفاع زدگی

یکی از علائم شایع بیماری ارتفاع زدگی در مرحله‌ی 1 و 2 سردرد است. برای اینکه سردرد شما آرام بگیرد از ایبوپروفن، آستامینیوفن و آسپرین استفاده کنید. اگر به بدن خود زمان کافی برای وفق پیدا کردن با محیط را بدهید یا به ارتفاعی پایین‌تر برگردید سردرد شما به خودی خود برطرف خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

3 روش ساده برای پخت غذا روی آتش

درمان پیش‌رفته‌ی بیماری ارتفاع زدگی در کوه

داروهایی مثل استازولامید(Acetazolamide) و استفاده از روش‌های درمانی مثل رساندن اکسیژن خالص به فرد آسیب دیده مراحل درمان پیشرفته‌ای است که در بحث مقاله‌ی ما و در تخصص افراد عادی نیست. اگر قصد دارید برای صعود به ارتفاعات بروید حتما از قبل شرایط جوی را بررسی کرده و با پزشک خود مشورت کنید.

چگونه از ارتفاع‌زدگی در کوه جلوگیری کنیم؟

هر چه‌قدر که ارتفاع بیشتری از سطح زمین گرفتید زمان بیشتری به بدن خود برای وفق پیدا کردن با کم شدن مقدار اکسیژن بدهید. اگر این زمان را به بدن خود بدهید به آرامی قلب و تنفس شما تنظیم شده و خون بیش‌تری در سطح بدنتان پخش می‌شود در این حالت سلول‌های بدن شما با تغییر شرایط داخل بدن شما کم کم عادت می‌کنند تا از اکسیژن وجود در خون به صورت کارآمد تری استفاده کنند، به این ترتیب شما دچار بیماری ارتفاع زدگی نخواهید شد.