مسجد جامع کبیر یزد که یکی از شاهکارهای تاریخ معماری ایران به‌حساب می‌آید، مملو از یادگارهایی است که از قرون متفاوتی از تاریخ ایران به‌جامانده‌اند. طبق بعضی روایات بنای اصلی این سازه به پیش از اسلام بازمی‌گردد که البته ساخت آن تا دهه‌های اخیر هم ادامه داشته است. به همین دلیل می‌توانید به خوبی تفاوت معماری را در بخش‌های مختلف این مسجد حس کرد.

بنای اصلی مسجد جامع یزد به دوره‌ی تیموری بازمی‌گردد که شامل کاشی‌کاری‌ها، سردر بلند و مناره‌های آن و چند کتیبه‌ زیبا می‌شود. بر روی کتیبه‌ سردر نام شاهرخ تیموری و جهانشاه به چشم می‌خورد. یک خاورشناسی به نام ماکسیم سیرو بر این باور است که مسجد جامع یزد اولین مسجدی است که در ایران به‌جای یک آتشکده ساخته شد و تاریخ ساخت آن به قرون نخستین اسلام بازمی‌گردد. ساخت مسجد جامع یزد که چون ایوانی بر دل کویر است، چیزی حدود ۱۰۰ سال به طول انجامید. معماری محراب و گنبد مسجد جامع یزد بی‌نظیر و شاهکار است. پیشنهاد می‌کنیم به‌هیچ‌وجه بازدید از این مسجد را در سفر به یزد از دست ندهید.

کمی بیشتر از این مسجد تاریخی بدانید!

در دوره‌های متفاوت تاریخی، در کنار یک آتشکده‌ زرتشتی، سه مسجد مختلف ساخته شدند که در زمان قاجار با پیوستن این سه مسجد به هم مسجد جامع کنونی یزد شکل گرفت. معماری مسجد جامع یزد چهارگوشه و متشکل از یک شبستان مستطیل بلند و یک مقصوره‌ گنبد دار است. معماری چهارگوشه‌ این مسجد برگرفته از معماری کعبه است که شکلی قدسی و آسمانی دارد. مسجد اولیه که نقشه آن در دوران سلجوقیان توسط ماکسیم سیرو کشیده شده بود دارای انحراف زیادی از قبله بود که بعدها اصلاح شد.

گنبد مسجد جامع یزد دو پوسته دارد که پوسته‌ درونی آن متناسب با فضای درون و پوسته‌ بیرونی آن متناسب با فضای بیرونی و کاملاً متفاوت از پوسته داخلی این مسجد است. نور مسجد هم به‌صورت غیرمستقیم از انعکاس نور بر گچ سفید معماری داخلی آن گرفته‌شده است.

اگر می‌خواهید در این سفر اقامت متفاوتی را تجربه کنید این مطلب را بخوانید:

خانه شاه شجاع یزد، لذت اقامت در یک جاذبه تاریخی!

هر کجای یزد که باشیم و از هر کسی که بپرسیم، آدرس مسجد جامع را می‌داند. این مسجد در خیابان امام خمینی، انتهای خیابان مسجد جامع قرار گرفته. به اینجا محله دروازه شاهی هم گفته می‌شود و راهروی باریکی از حیاط مسجد، ما را به محله سنتی فهادان می‌رساند.

این بنا که در دوره ساسانی ساخته شده، آتشگاه بوده و بعدتر به مسجد تبدیل شده.  بیشتر بنا مثل سردر چشمگیرش، در دوره شاهرخ تیموری ساخته شده. گنبدخانه در دوره ایلخانی شکل گرفته و مناره‌های مسجد جامع یزد در دوره صفوی ساخته شده‌اند.

می‌توانیم بگوییم بخش‌های مختلف مسجد یا به عبارتی بنای سه مسجد در طی ۱۰۰ سال شکل گرفته و با هم ترکیب شده.

معماری مسجد جامع یزد چگونه‌ است؟

معماری مسجد جامع یزد به خاطر کاشی‌کاری‌ها و طراحی بنایش باشکوه است. ما با بنایی روبه‌رو هستیم که سردر بلند، دو مناره، گنبدخانه، صحن بزرگ، دو شبستان و دو پایاب دارد. پایاب همان جایی‌ست که به آب قنات راه دارد.

وقتی به مسجد جامع نزدیک می‌شویم، سردر زیبایش که ۲۴ متر بلندی دارد، چشم‌مان را می‌گیرد. سرمان را که بالاتر بگیریم، مناره‌ها چشم را خیره می‌کنند.

این بنا دو مناره دارد که بین گردشگران معروفند و از بلندترین مناره‌ها در دنیا هستند. بلندی آنها حدود ۵۲ متر و قطرشان ۸ متر است. باوجود ارتفاع زیاد تا بالاترین بخش مناره کاشی‌کاری شده، آن‌هم کاشی‌کاری خیلی ظریف و دیدنی. محرم‌ها مراسم نخل‌گردانی همینجا برگزار می‌شود. خیلی‌ها بالای سردرمی‌روند و مراسم را از آن بالا تماشا می‌کنند.

کتیبه‌های محراب از جاهای دیدنی دیگر اینجاست. کاشی‌کاری محراب هنرمندانه انجام شده و انواع کاشی در آن به‌کار رفته، مثل کاشی معرق‌شده.

نقش‌های زینتی و کتیبه‌های زیبا در همه جا به‌چشم می‌خورد. می‌گویند از خاک کربلا و گلاب در آماده کردن مصالح این بنا استفاده شده.

با گشت‌وگذار در این بنا، بیشتر از هر چیزی آبی فیروزه‌ای می‌بینیم، رنگی که با معماری سنتی ما گره خورده و خیلی ما را یاد مساجد اصفهان و به خصوص مسجد شاه می‌اندازد. چون بلندی آن مسجد هم حیرت‌انگیز است و میخکوب‌مان می‌کند. بعد از لذت بردن از معماری مسجد جامع کبیر یزد، می‌توانیم در کوچه‌های باریک آن حوالی قدم بزنیم و سال‌ها در تاریخ به‌عقب برویم

در راسته جنوب غربی صحن مسجد جامع یزد، موزه گنجینه قرار گرفته. در این موزه مجموعه‌ای از کاشی‌های جذاب این بنا را می‌بینیم. قدیمی‌ترین پارچه نقره‌کوبی که از خانه کعبه باقی مانده، در این موزه به نمایش درآمده.

از ساعت ۹ صبح تا ۹ شب می‌توانیم به مسجد جامع کبیر یزد سر بزنیم. هرچند بازی نور در طول روز تماشایی‌ست، اما شب که از راه برسد هم منظره‌های زیبایی برای تماشا داریم؛ مسجد جامع با هیبت بزرگش آنجا در تاریکی ایستاده و انگار به ما زل زده است. دیدن مسجد رایگان است، اما اگر بخواهیم موزه گنجینه را ببینیم، ۲ هزار تومان باید بپردازیم و بلیط بخریم.

جاذبه‌های نزدیک به مسجد جامع کبیر یزد

مجموعه امیر چخماق: با یک ربع پیاده‌روی یا ۵ دقیقه رانندگی از مسجد جامع یزد به مجموعه امیر چخماق می‌رسیم. این مجموعه شامل بازار، مسجد، تکیه و دو آب انبار است. این بناها از دوره تیموری به‌جا مانده‌اند و می‌شود گفت معروف‌ترین دیدنی یزد به‌حساب می آیند. میدان امیر چخماق در قلب بافت تاریخی یزد قرار گرفته و دورتادور آن پر از جاهای دیدنی‌ست.

باغ دولت‌آباد: از مسجد تا باغ دولت‌آباد یزد ۱۰ دقیقه با ماشین فاصله ا‌ست. باید از خیابان سید گل‌سرخ وارد خیابان رجایی شویم و خودمان را به باغ برسانیم. باغ دولت‌آباد ثبت یونسکو شده و بین باغ‌های ایرانی خیلی معروف است. عمر باغ به دوره افشاریه می‌رسد. اینطور معروف است که بلندترین بادگیر دنیا در همین باغ قرار گرفته.

بازتاب تصویر بادگیر که در استخر باغ می‌افتد، منظره‌ زیبایی می‌سازد، به‌خصوص که ردیف درختان در دو طرف استخر به آن جلوه می‌دهد.

بازار خان: بین مسجد جامع یزد و بازار خان حدود ۷ دقیقه با ماشین فاصله است. کافی‌ست از خیابان امام وارد خیابان قیام شویم. این بازار را در زمان قاجار ساخته‌اند، آن‌هم برای خان‌ها. در قدیم مردم عادی نمی‌توانستند از این بازار خرید کنند، جایی بوده برای بزرگان. این بازار بیشتر از ۱۵۰ مغازه فعال دارد.

خانه لاری‌ها: یکی از خانه‌های مجلل و قدیمی یزد که معماری سنتی این منطقه را دارد خانه لاری‌هاست. در خیابان امام خمینی و محله فهادان تابلوی راهنمای موزه اسناد را می‌بینیم، موزه‌ای که حالا در خانه لاری‌ها قرار گرفته.

این خانه سه حیاط و ۶ خانه دارد. ساکنان در هر فصل از سال، در یک بخش از خانه زندگی می‌کردند. در بخش تابستان‌نشین می‌توانیم از بادگیر خانه دیدن کنیم. برای دیدن موزه اسناد ۲ هزار و ۵۰۰ تومان باید بپردازیم و بلیط بخریم.

مسیر دسترسی به مسجد جامع کبیر یزد

اگر خودروی شخصی دارید با طی مسافت 570 کیلومتر و گذر از شهرهای قم و کاشان و میبد به یزد می‌رسید؛ اما اگر می‌خواهید برای سفر به یزد از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید سه راه پیش رو دارید. اول از همه می‌توانید با اتوبوس به یزد بروید. پایانه‌های مسافربری تهران هرروز چندین حرکت به مقصد یزد دارند پس دستتان در برنامه‌ریزی و انتخاب ساعت حرکت باز است. راه دوم برای سفر به یزد قطار است. خطوط ریلی تهران به استان یزد فعال است و هرروز چندین حرکت به شهرهای مختلف این استان دارد؛ و سومین راه هواپیما است. خوشبختانه فرودگاه یزد جز فرودگاه‌های فعال کشور است و هرروز چندین پرواز باندهای فرودگاه امام خمینی تهران را به مقصد یزد ترک می‌کنند.

مسجد جامع یزد دقیقاً در مرکز شهر قرار دارد و مسیر دسترسی به آن بسیار سرراست است. محله‌ کوشک نو که در جنوب محله‌ی فهادان قرار دارد را همه می‌شناسند. بماند که تابلو‌های راهنما به سمت مسجد جامع یزد در سراسر شهر پیدا می‌شوند و می‌توانید به راحتی به کمک تابلوها خودتان را به این مسجد برسانید.

در سفر به یزد کجا اقامت کنیم؟

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها در هر سفری مسئله اقامت است. البته برای اقامت در این سفر با مشکلی روبرو نمی‌شوید. چراکه ما در سایت میهمان شو بیش از هفتاد مورد خانه برای اجاره در یزد با قیمت‌های متفاوت فراهم کرده‌ایم. می‌توانید با مراجعه به صفحه اجاره اقامتگاه در یزد برای اجاره‌ی یک سوئیت مستقل در این شهر اقدام کنید.

پیشنهاد می‌کنیم در این سفر پس از بازدید از مسجد جامع کبیر یزد سری هم به برج خاموشان یزد بزنید.