میبد شهری کویری با جاذبه‌های تاریخی فراوان در شمال استان یزد، از آن دست مناطقی است که آدم را برای سفری چندروزه وسوسه می‌کند. این شهر که به‌واسطه‌ زیلوبافی و سفالگری‌اش آوازه‌ای جهانی دارد از اولین کانون‌های یکجانشینی در ایران محسوب می‌شود. پیشینه‌ تاریخی شهر میبد به بیش از هزار سال می‌رسد و همین امر سبب شده تا میبد کنونی یکی از غنی‌ترین شهرهای تاریخی ایران باشد و قلعه‌های تاریخی این شهر اثباتی بر این پیشینه‌ غنی تاریخی هستند. قبلاً در مطلبی مجزا به‌ طور کامل قلعه‌های تاریخی میبد را معرفی کردیم. در این مطلب از میهمان شو قرار است راهنمای کاملی از سفر به میبد بخوانید تا برای برنامه‌ریزی سفر به این شهر با مشکل روبرو نشوید.

بهترین زمان برای سفر به میبد چه زمانی است؟

حتماً می‌دانید که شهرستان میبد مانند دیگر شهرهای استان یزد آب و هوایی گرم و کویری دارد. پس اگر قصد دارید به میبد سفر کنید باید این مسئله را در نظر بگیرید، که دو ماه اول تابستان‌ در میبد بسیار گرم و زمستان‌ها بسیار سرد است. بهترین زمان برای سفر به میبد فصل بهار است. از اواسط اسفندماه تا اواخر اردیبهشت هوای میبد بهاری است و میانگین دمای هوا تقریباً 16 درجه‌ی سانتی‌گراد است؛ اما اگر هدفتان از سفر به میبد کویرگردی است پیشنهاد می‌کنیم ماه اخر تابستان یعنی شهریور و سه ماه پاییز را برای سفر انتخاب کنید. هوای کویر در پاییز نه آن‌قدر گرم است که گرمازده شوید و نه آن‌قدر سرد و سوزان که بلرزید و لذت تماشای شب‌های پرستاره‌اش را به دلتان بماند.

برای اقامت در سفر میبد نگران نباشید؛ کافی است اینجا کلیک کنید و به صورت آنلاین برای اجاره سوییت در میبد اقدام کنید.

چطور از تهران به میبد برویم؟

اگر خودروی شخصی دارید با طی مسافت 570 کیلومتر و گذر از شهرهای قم و کاشان قبل از رسیدن به یزد به شهر میبد می‌رسید؛ اگر هم می‌خواهید برای سفر به میبد از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید سه راه پیش ‌رو دارید. اول از همه می‌توانید با اتوبوس به میبد بروید. پایانه‌های مسافربری تهران هرروز چندین حرکت به مقصد میبد دارند پس دستتان برای برنامه‌ریزی و انتخاب ساعت حرکت باز است. راه دوم برای سفر به میبد خرید بلیط قطار است و سومین راه هواپیما است. درست است که میبد فرودگاه ندارد اما فاصله‌ میبد تا یزد زیاد نیست پس شما می‌توانید با پرواز به یزد رفته و از آنجا با ماشین کرایه به میبد سفر کنید.

در سفر به میبد از کجا دیدن کنیم؟

قلعه‌های تاریخی میبد از اولین بناهایی هستند که در سفر به میبد باید از آن‌ها دیدن کنید. نارین قلعه در میدان شهرداری میبد، قلعه بارچین در محله‌ بارچین و قلعه مهرجرد در خیابان آیت‌الله حائری سه قلعه‌ مهم و تاریخی در میبد هستند که بهتر است سفرتان را با بازدید از آن‌ها شروع کنید. بعد از قلعه‌های تاریخی میبد می‌توانید به سراغ کاروانسرای شاه‌عباسی بروید. کاروانسرای شاه‌عباسی یکی از کاروانسراهای معروف دوران قاجار است اما معماری بنا شما را به یاد دوران صفویه می‌اندازد و همین امر آن را از دیگر کاروانسراهای استان یزد متمایز کرده ‌است. این کاروانسرا به شیوه معروف چهار ایوانی و از آجر ساخته‌شده و فضای آن شامل غرفه‌های بیرونی، هشتی ورودی، حیاط مرکزی، حوض‌خانه، مهتابی، چهار هشتی و چندین اتاق و ایوان است. در حال حاضر کاروانسرای شاه‌عباسی میبد به عنوان موزه زیلوهای تاریخی در حال فعالیت است. این کاروانسرا در بلوار قاضی میرحسین میبد قرار دارد و بازدید از آن رایگان است.

دقیقاً روبروی در ورودی کاروانسرا به فاصله چند قدم آب‌انبار کلار قرار دارد که مربوط به قرن 11 هجری است. در کنار کاروانسرا چاپارخانه‌ای تاریخی به چشم می‌خورد که از آن به عنوان ایستگاه مبادلات نامه‌ها و بسته‌های پستی در زمان قاجار استفاده می‌شد. تاریخ ساخت چاپارخانه‌ میبد را به دوره‌ قاجار نسبت می‌دهد. بر اساس روایات و شواهد موجود این مجموعه به منظور خدمات‌دهی به چاپارها بر سر راه باستانی ری به کرمان احداث شد. در واقع این چاپارخانه یک استراحتگاه بین‌راهی برای چاپارهای دولتی بود که سیستم آن برای اولین بار توسط کوروش کبیر، بنیان‌گذار سلسله‌ی هخامنشی، بنیان‌گذاری شده بود. این چاپارخانه‌ها معمولاً در راه‌های شاهی که مراکز مهم کشور را به هم متصل می‌کردند، بنا می‌شدند؛ و در حال حاضر چاپارخانه‌ میبد از معدود چاپارخانه‌هایی است که از آن سیستم تاریخی به‌جامانده است. بنای ارزشمند چاپارخانه‌ میبد در سال ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسید.

خیابان روبروی کاروانسرا شما را یخچال خشتی تاریخی میبد می‌رساند؛ که دیدنش در سفر به میبد خالی از لطف نیست. یخچال خشتی میبد که قدمت آن را به پیش از قاجار نسبت داده‌اند یکی از بناهای کم‌نظیر تاریخی در جهان به شمار می‌رود. این یخچال که در شهر تاریخی میبد، در جنوب شهر اردکان در استان یزد، واقع شده است،‌ بزرگ‌ترین یخچال خشتی جهان به شمار می‌رود. یخچال خشتی میبد از قسمت‌هایی چون دیوار‌های سایه انداز، مخزن یخچال، حوض یخ‌بند و یک گنبد تشکیل شده است. حوض یخ‌بند این یخچال عمق کمی، حدود نیم متر، دارد و مساحت آن تقریباً هشت هزار متر مربع است. سطح قاعده گنبد یخچال میبد تقریباً ۳۰۰ متر مربع است. قسمت دیگر دیوارهای سایه‌انداز این یخچال هستند که با ارتفاع ۸ متر و پهنای ۲ متر وظیفه حفاظت از یخچال از نور آفتاب را داشته‌اند. 

نحوه کار یخچال خشتی میبد به این صورت بوده که در قسمت‌های شرقی و غربی و جنوبی آن دیوارهایی وجود داشته که بر یخچال که در محوطه شمالی بوده سایه می‌انداختند. در شب‌های زمستان آب قنات به سمت حوض بزرگ و کم عمقی در یخچال هدایت می‌شده و در آن‌جا یخ می‌بسته است. سپس قطعات یخ را می‌شکستند و به زیر گنبد خشتی یخچال که محل نگهداری یخ‌ها بود می‌بردند. این یخ‌ها در تابستان برای استفاده از کاروان‌ها و مردم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. از نکات مهم در ساخت این یخچال، می‌توان به به‌کارگیری درست منابع آب در یک منطقه کویری اشاره کرد. همین امر این سازه را مطابق با زیست‌بوم منطقه ساخته و آن را یک «سازه سبز» کرده است. این یخچال در سال دو بار مورد استفاده قرار می‌گرفته. یک بار در وسط زمستان برای انبار کردن یخ و یک بار در تابستان برای برداشت و تحویل یخ به مردم. برای تهویه و خنک‌سازی هوای داخل یخچال هم سوراخ‌های در گنبد تعبیه شده بوده است. چاهی هم برای خروج آب ناشی از ذوب احتمالی یخ‌ها که ناچیز بوده است، هم تعبیه شده است.

یکی دیگر بناهای تاریخی مهمی که باید در سفر به میبد از آن دیدن کنید مسجد جامع میبد است. از آنجایی که این مسجد مجموعه‌ای از چند مسجد کوچک‌تر است و هرکدام به دوران مختلفی از تاریخ تعلق دارند. پس عجیب نیست اگر با مجموعه‌ بی‌نظیری از انواع سبک‌های معماری روبرو شوید. این مسجد تاریخی در میدان مرکزی شارستان قدیم شهر میبد قرار دارد و در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۵۶، با شماره‌ ثبت ۱۳۴۷ در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

نارین قلعه به عنوان یکی از مطرح‌ترین دیدنی های میبد، قلعه‌ای است به مساحت سه هکتار که در هفت ‌طبقه بر روی تپه‌ای مشرف ‌به شهر میبد ساخته‌شده است. تاریخ ساخت نارین قلعه میبد به دوره‌ی اشکانیان بازمی‌گردد. در دوره‌ی آل مظفر نیز بر روی این قلعه تعمیراتی انجام شد و مورداستفاده قرار گرفت. جالب است بدانید که نارین قلعه در سال 744 هجری قمری تماشاگر جنگی بود که بین آل مظفر و چوپانیان درگرفت. این جنگ که در آن آل مظفر بر چوپانیان پیروز شد در مکان نارین قلعه میبد اتفاق افتاد. این قلعه تاریخی میبد در اصل متشکل از چهار برج و قسمت مرکزی قلعه بوده است؛ که امروزه تنها بخش ناچیزی از برج‌های نارین قلعه باقی‌مانده و بنای کنونی همان قسمت مرکزی نارین قلعه است و تاریخ دقیق ساخت این بنا کاملاً مشخص نیست. در حفاری‌هایی که تا امروز انجام‌شده ظروفی سفالی‌ از دوره‌ی ایلامی‌ها، یعنی ۴۰۰۰ سال پیش، به‌دست‌آمده است؛ که شباهت ساختمان قلعه به زیگورات‌های ایلامی را توجیه می‌کند؛ یعنی احتمال آن می‌رود که پیش از ساسانیان این قلعه یک زیگورات بوده باشد. آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد نارین قلعه اتاق‌های تودرتوی زیادی داشته که بیشتر آن‌ها زیر آوار مدفون‌شده؛ ولی دسترسی به تعدادی از آن‌ها ممکن است. بقایای برج‌های نارین قلعه را می‌توانید در روستای کوچک یا کوشک پیدا کنید. روستای کوشک از روستاهای دیدنی میبد و نزدیک‌ترین روستا به نارین قلعه است. کوشک پر است از باغ‌ها، قنات‌ها، آسیاب‌ها و خانه‌های بادگیردار که سبب رفت و آمد گردشگران به این روستا شده‌اند.

برج کبوترخانه از دیگر جاذبه‌هایی است که در سفر به میبد با آن روبرو می‌شوید. این برج محلی که در زمان قدیم مکانی برای اسکان دادن به پرنده‌های بی‌پناه بوده به خاطر شمایل مدور و هزارتو بودن قسمت داخلی‌اش به یکی از بناهای دیدنی و جالب میبد تبدیل شده است. در حال حاضر برج کبوتر خانه به محل فرماندهی میبد تبدیل‌شده اما امکان بازدید از آن برای گردشگران فراهم است.

از دیگر قلعه های تاریخی میبد می‌توان قلعه مهرجرد میبد را مثال زد. گفته می‌شود مهرجرد میبد که در قدیم یکی از آبادی‌های این منطقه بوده توسط مهرنگار، دختر انوشیروان پایه‌گذاری شده است و اکنون به نام مهرجرد شناخته می‌شود. قلعه‌ی مهرجرد که مهری برای اثبات قدمت این روستا است، احتمالاً در زمان افشاریه یا زندیه ساخته‌شده است. قلعه‌ی مهرجرد در سه طبقه با چهار برج در چهار گوشه و یک برج بر روی دروازه‌ی ورودی قلعه ساخته‌شده است. گفته می‌شود که تنوع پوشش‌های خشتی‌ای که در معماری قلعه مهرجرد به‌کاررفته است در ایران کم‌نظیر است. این قلعه نیز مانند دیگر قلعه های تاریخی میبد ثبت ملی شده است. قلعه مهرجرد در تاریخ ۱۰ مهرماه 1380 به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.

جاذبه‌ بعدی بازار میبد است. این بازار از دو جهت در سفر به میبد اهمیت دارد. هم برای گردش و تماشای کارگاه‌های کوچک و مغازه‌های سفال میبد، هم برای خرید سوغات. شهری که نامش با سفال و کاشی پیوند خورده طبیعی است که بازار منحصربه‌فردی در این زمینه داشته باشد. هرچند که میبد سوغات دیگری هم دارد اما بیشتر از هر چیز سفال میبد خرید گردشگران به عنوان سوغات است. حواستان باشد که در سفر به میبد بازدید از بازار سفال را از قلم نیندازید.

رزرو اقامتگاه در میبد

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها در هر سفری مسئله اقامت است. در سفر به یزد سه انتخاب برای اقامت دارید؛ اسکان در هتل، اسکان در خانه‌های سنتی و اجاره سوئیت به صورت اینترنتی.

البته که اقامت در هتل های میبد چندان تفاوتی با خانه‌های سنتی ندارد چراکه حدود 90 درصد هتل‌های استان یزد سبک و سیاق سنتی دارند. اگر هزینه‌هایتان برای اقامت در سفر به یزد محدود است و می‌خواهید اقامت ارزان‌تری به نسبت هتل‌ها داشته باشید، می‌توانید به‌جای هتل به مهمان‌پذیرهای این شهر بروید. از طرفی می‌توانید از طریق سایت میهمان شو برای اجاره‌ی یک سوئیت مستقل در شهر میبد یا یزد اقدام کنید. در صفحه اجاره سوییت در میبد و اجاره سوئیت در یزد بیش از 90 مورد خانه برای اجاره با قیمت‌های متفاوت وجود دارد.

خوشحال می‌شویم تجربه‌ شما را از سفر به میبد و خرید سوغات از این شهر تاریخی بدانیم!