گنبد کاووس یکی از شهرهای بزرگ استان گلستان است؛ که برخلاف بندر ترکمن و دیگر شهرهای این استان، تاریخ کهن و پربار 6 هزارساله‌ای را به دوش می‌کشد؛ همین امر سبب شده تا این شهر به یک مقصد توریستی منحصربه‌فرد تبدیل شود که جذابیت‌های گردشگری‌اش تلفیقی از تاریخ و طبیعت است؛ گنبد کاووس توانسته به واسطه‌ی داشتن جاذبه‌های گردشگری با قدمت تاریخی هزارساله در کنار جذابیت‌های طبیعی‌اش نظر گردشگران زیادی را برای سفر به خصوص در فصل بهار به خود جلب کند. شهر تاریخی گنبدکاووس بیش از هر چیزی به واسطه‌ی برج قابوس گنبد معروف شده که یکی از بلندترین برج‌ها در جهان است. در این مطلب از میهمان شو قرار است شما را به بازدید از برج قابوس ببریم. با ما همراه باشید. اما پیش از آن بد نیست توضیح کوتاهی در باره این سبک برج‌ها داشته باشیم!

منار، میل یا برج نگهبانی چیست؟

برج قابوس را در گذشته به عنوان میل گنبد میشناختند اما چرا به این برج میل یا مناره گفته می‌شود؟ در ایران باستان، ساختمان‌های بلندی بر کنار جاده و گذر می‌ساختند تا راهنمای مسافران باشد، به این ساختمان‌ها میل یا منار می‌گفتند. میل یا منار بنایی مستقل، ساده و بدون هیچ تزئینات خاصی بود که در لغت به عنوان محل نور و جای آتش معنا می‌شد. با این حساب نوع کارکرد این برج‌ها باید ارتباطی با نور و آتش داشت! به این صورت که معمولا در قسمت تاج آن‌ها آتش روشن می‌کردند تا مسافران بتوانند در شب‌های تاریک یا روزهای مه گرفته، راه را تشخیص دهند.

البته که کاربردهای دیگری هم برای برج‌هایی چون برج قابوس گنبد مطرح است. بعضی از میل‌ها در حکومت ساسانی، به عنوان آتشگاه مورد استفاده بودند و مسئولیت نگهداری آتش در آن‌ها بر عهده‌ی موبدان بود. در بعضی موارد حتی این برج‌ها با توجه به ارتفاع و شکل هندسی ساخت‌شان، کاربردهای نجومی نیز داشته‌اند. ساخت این برج‌های راهنما از دوران پیش از اسلام مرسوم بوده، اما در سده‌های چهارم تا ششم هجری قمری ساخت این بناها رونق بیشتری داشت.

برج قابوس یا میل گنبد

با توجه به اطلاعات ویکی پدیا میل گنبد یا همان برج قابوس معروف بلندترین برج تمام آجری جهان است که قدمت آن به سده‌ی چهارم هجری برمی‌گردد. این برج در زمان پادشاهی شمس‌المعالی، قابوس ابن وشمگیر از پادشاهان آل زیار ساخته شده است. بر اساس کتیبه‌ی آجری موجود در بنا که به خط کوفی نوشته شده برج قابوس گنبد در سال ۳۹۷ هجری قمری به دستور قابوس ابن وشمگیر بنا شده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این بنا از نظر سبک معماری یكی از اولین ساختمان‌هایی است که می‌توان آن را از نظر سبک معماری به مرز بین شیوه‌ی معماری خراسانی و رازی نسبت داد. ساختمان این بنا تماما از آجر و ملات ساروج ساخته شده است که این مسئله یكی از بارزترین ویژگی‌های شیوه‌ی معماری رازی است، استفاده از آجر با بهترین كیفیت ممكن در ساخت بنا!

میل گنبد که در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ به لیست آثار ملی ایران و پس از سال‌ها در همایش سی‌و‌ششم یونسکو، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسشید.

بهترین زمان سفر به گنبد کاووس و بازدید از برج قابوس چه زمانی است؟

شهرستان گنبد کاووس جزو آن دسته از شهرهای استان گلستان است؛ که آب‌وهوایی گرم و مرطوب دارد. تابستان‌ها هوا به‌شدت گرم و تا حدی شرجی است و چندان برای سفر و گشت‌وگذار مناسب نیست. با شروع پاییز هوا کم‌کم رو به سرد شدن می‌رود و بارش مکرر برف و باراش شدت می‌گیرد. البته ازآنجایی‌که هوای شهر در اوایل پاییز زیاد سرد نیست مهرماه تا اواسط آبان هم می‌تواند زمان مناسبی برای سفر به گنبدکاووس باشد. طبیعت هفت‌رنگ و چشم‌انداز رؤیایی شهر در مهر و آبان محکم‌ترین دلیل سفر بعضی گردشگران به گنبد کاووس در فصل پاییز است. با ورود به فصل زمستان سرمای هوا افزایش می‌یابد. این سرمای زمستانی در ماه بهمن‌ به اوج خود می‌رسد. از اواسط بهمن‌ماه تا اواخر اسفند جو خنکی بر شهر حاکم می‌شود؛ و دیگر از آن سرمای استخوان سوز خبری نیست. با ورود به بهار رطوبت هوا درنتیجه‌ی باران‌های مکرر بهاری افزایش می‌یابد؛ اما این رطوبت و گرمای آزاردهنده نیست. درنتیجه بهار هم می‌تواند مانند اوایل پاییز زمان بسیار مناسبی برای سفر به گنبدکاووس باشد.

مردم گنبد کاووس جشن‌های جالبی دارند که آن‌ها را با آداب‌ورسوم خاص و محلی خودشان برگزار می‌کنند. شرکت کردن در این جشن‌های سنتی که در اطراف برج قابوس برگزار می‌شوند یکی دیگر از دلایل سفر به گنبد کاووس است. پس اگر آب‌وهوا چندان اهمیتی برایتان ندارد، می‌توانید برنامه سفرتان را با زمان برگزاری جشن‌های مختلف این شهر مانند مثل مراسم رقص خنجر، مراسم عید قربان، جشن ۶۳ سالگی مردان و ... هماهنگ کنید. در این میان مراسم رقص خنجر یکی از جالب‌ترین و دیدنی‌ترین جشن‌های گنبد است؛ که در آن جوانان ترکمن با پوشیدن لباس سنتی مخصوص خودشان و در دست گرفتن خنجر به انجام حرکات ماهرانه و خواندن ذکرهایی مشغول می‌شوند.

چطور از تهران به برج قابوس گنبد برسیم؟

فاصله گنبد تا تهران حدوداً 500 کیلومتر است؛ شما می‌توانید این مسیر را با خودرو شخصی، اتوبوس، قطار و هواپیما سفر کنید؛ اما ازآنجایی‌که جاده‌ی تهران-گنبد یکی از زیباترین جاده‌های کشور است پیشنهاد می‌کنیم رانندگی در این مسیر زیبا را از دست ندهید و در صورت امکان با ماشین خودتان به این شهر سفر کنید. حتماً یادتان باشد در بین راه با توقف‌های کوتاه از زیبایی‌های مسیر لذت بیشتری ببرید.

اگر هم ماشین شخصی ندارید جای نگرانی نیست. شما می‌توانید با اتوبوس‌هایی که هرروز تهران را به مقصد شهرهای استان گلستان ترک می‌کنند به گنبد بروید. فاصله تهران تا گنبد کاووس با اتوبوس حدوداً یک ساعت بیشتر از سفر با ماشین شخصی خودتان طول می‌کشد.

خطوط ریلی قطار تهران به گنبد کاووس هنوز راه‌اندازی نشده است و این شهر هیچ فرودگاه فعالی هم ندارد؛ اما اگر علاقه‌مندید با قطار یا هواپیما به گنبد سفر کنید؛ می‌توانید بلیت قطار یا هواپیما را از تهران به مقصد گرگان تهیه کنید و پس از رسیدن به گرگان با اتوبوس و یا تاکسی به گنبد بروید. فاصله گرگان تا گنبدکاووس کمتر از دو ساعت است. وقتی به گنبد برسید بنای برج قابوس از هر نقطه شهر مشخص است و راه را نشانتان می‌دهد. 

 در سفر به گنبد کجا اقامت کنیم؟

اجاره ویلا در شمال معمولاً کار راحتی است. اکثر شهرهای شمالی تعداد زیادی ویلا و سوئیت برای اقامت دارند؛ اما متأسفانه شرایط در استان گلستان کمی فرق می‌کند. شهر گنبدکاووس تنها یک هتل برای اقامت گردشگران دارد. هتل قابوس واقع در میدان چای بوئین تنها هتل شهر گنبد است. از آنجایی که این هتل تنها هتل گنبد است معمولاً پر است و برای رزرو اتاق‌هایش باید حداقل از دو هفته قبل سفر اقدام کرد.

البته به جز هتل قابوس که در نزدیکی برج قابوس قرار گرفته، راه‌های دیگری هم برای اقامت در گنبد کاووس وجود دارد. مثلاً زمان‌هایی که تعداد گردشگر زیاد است؛ می‌توانید برای اقامت روی اجاره منازل شخصی هم حساب کنید. مردمان مهمان‌نواز گنبد در ماه‌های شلوغ خانه‌های خود را با قیمت مناسبی به مسافران اجاره می‌دهند.